8. Z Turcji do Gruzji

Świe­ci słoń­ce, cie­szy­my się spo­ko­jem i cie­niem w małym sosno­wym lesie nad wąwo­zem Tsal­ka. Podró­żu­je­my po Gru­zji już od trzech tygo­dni — sta­ry­mi i nowy­mi ścież­ka­mi, i sta­le towa­rzy­szą nam pięk­ne wspo­mnie­nia z naszej podró­ży do tego wspa­nia­łe­go kra­ju sprzed 5 lat. Lek­ka infek­cja bore­lio­zy prze­nie­sio­na przez małe­go klesz­cza zmu­sza nas do odpo­czyn­ku i robie­nia dłuż­szych przerw – dobra oka­zja, aby ponow­nie zająć się blogiem… 

Minę­ło pra­wie pół­to­ra mie­sią­ca, odkąd opu­ści­li­śmy kem­ping Murat przy pała­cu Ishak Pasa (w Tur­cji) i skie­ro­wa­li­śmy się na pół­noc do Igdir. Tuż obok nas wzno­si się gigan­tycz­ny Ara­rat ze swo­ją snie­go­wą bia­łą czap­ką. Ale nie zaje­cha­li­śmy zbyt dale­ko… Szu­ka­jąc spo­koj­ne­go miej­sca na noc­leg, zatrzy­mał się obok nas pic­kup i wysiadł z nie­go turec­ki rol­nik Yasin. Bie­głym angiel­skim zapro­sił nas do sie­bie i oka­za­ło się, że jego gospo­dar­stwo bie­rze udział w pro­jek­tach work-away (któ­re już prze­cież dobrze zna­my). Bez zbęd­nych cere­gie­li umó­wi­li­śmy się na spo­tka­nie na następ­ny dzień, a potem zosta­li­śmy na pięć. Nowo­cze­sne gospo­dar­stwo mlecz­ne znaj­du­je się bez­po­śred­nio pod Ara­ra­tem i dzię­ki Yasi­no­wi mamy wgląd w codzien­ność na far­mie i wie­le wyzwań. Leo ma zaję­cie od rana do wie­czo­ra, poma­ga przy doje­niu krów, zbie­ra jaj­ka, kosi traw­nik, obser­wu­je wyklu­wa­nie się indy­ków, jeź­dzi trak­to­rem itp. My sadzi­my tru­skaw­ki, poma­ga­my w napra­wie ista­la­cji wod­nej, i tu i tam zastę­pu­je­my stróża.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Po cie­płym poże­gna­niu i obo­wiąz­ko­wej obiet­ni­cy szyb­kie­go powro­tu, jedzie­my przez Igdir do kopal­ni soli w Tuzlu­cy. Wła­śnie zosta­ła odno­wio­na, a część jest udo­stęp­nio­na dla zwie­dza­ją­cych. Podzi­wia­my ogrom­ne krysz­ta­ły soli, efek­tow­nie oświe­tlo­ne i z latar­ka­mi zaglą­da­my do nie­czyn­nych tune­li. Świet­na przy­go­da dla dużych i małych, i ukłon w stro­nę dróg odde­cho­wych. Na paste­lo­wym pła­sko­wy­żu z wido­kiem na Ara­gat i bli­sko gra­ni­cy z Arme­nią znaj­du­je­my dobre miej­sce na noc­leg, tuż za bra­ma­mi sta­re­go ormiań­skie­go mia­sta Ani. Kie­dyś było ogrom­ne i sta­ło tu 1000 kościo­łów, dziś to tyl­ko impo­nu­ją­ce ruin. Nasze myśli wędru­ją do Ara­ga­tu, któ­ry okrą­ży­li­śmy 5 lat temu. Naszym następ­nym przy­stan­kiem jest sta­ry, rosyj­ski Kars. Poraz kolej­ny pozwa­la­my sobie na hote­lo­wy luk­sus i śpi­my 2 noce w domu nauczy­cie­la, a na zewnątrz leje jak z cebra. Kars ze swo­ją zde­ze­lo­wa­ną bał­tyc­ką archi­tek­tu­rą daje nam poczu­cie spa­ce­ru po odle­głym bran­den­bur­skim mia­stecz­ku — gdy­by nie huczą­ce życie na uli­cach z wie­lo­ma kawiar­nia­mi, naj­lep­szy che­ese­bur­ger podró­ży (jak do tej pory) i remon­ty na każ­dym rogu.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

W towa­rzy­stwie chmur burzo­wych i ogrom­nej tęczy jedzie­my na wyso­kość 2000 m npm do jezio­ra Cil­dir z zacza­ro­wa­nym, samot­nym pół­wy­spem i roz­rzu­co­ny­mi ruina­mi sta­rej gru­ziń­skiej osa­dy. Po dro­dze nara­sta­ją­cy łoskot i krót­ka chwi­la gro­zy – osło­na dol­nej obu­do­wy sprzę­gła led­wo wisi nas jed­nej śru­bie i paskud­nie trze o tar­czę sprzę­gła. Ufff na szczę­ście Jasiek wie co i jak, i czte­ry śru­by póź­niej może­my kon­ty­nu­ować podróż. Po zgieł­ku w Kars cisza i spo­kój jezio­ra Cil­dir były praw­dzi­wym bal­sa­mem. Jest ogni­sko z kieł­ba­ska­mi na paty­ku, wędrów­ka po wyspie i burze oglą­da­ne zza okna.

Ale coraz bar­dziej cią­gnie nas na pół­noc… w stro­nę Gru­zji. Pierw­sze rela­cje przy­ja­ciół podró­ży potwier­dza­ją nie­skom­pli­ko­wa­ne prze­kra­cza­nie gra­ni­cy i swo­bo­dę podró­żo­wa­nia po kra­ju. I tak rusza­my dalej po burzo­wej nocy z ulew­nym desz­czem i pta­kach ską­czą­cych po dachu, co jest nie­za­wod­nym budzi­kiem… W dro­dze na prze­łęcz Bul­bu­len na wyso­ko­ści 2600 m wędru­je­my do malow­ni­czo poło­żo­ne­go Dia­bel­skie­go Zam­ku (Sey­tan Kale­si), któ­ry przy­le­ga do kra­wę­dzi głę­bo­kie­go wąwo­zu i moż­na do nie­go dotrzeć tyl­ko pie­szo. Przez Arda­han kon­ty­nu­uje­my podróż wzdłuż gór­skiej rze­ki i licz­nych źró­deł do prze­łę­czy. Gór­ska wio­ska jak z dzi­kie­go zacho­du, tra­wia­sty pła­sko­wyż, gęsta mgła a potem widok mię­dzy roz­pro­szo­ny­mi chmu­ra­mi — dale­ko na zachód ku zacho­do­wi słoń­ca. Na hory­zon­cie pasmo gór­skie Dogu Kara­de­niz Dagla­ri z jego szczy­ta­mi o 3000m n.p.m. oddzie­la­ją­ce nas od Morza Czar­ne­go. Na kola­cję rata­to­uil­le, a na deser kil­ka gita­ro­wych pio­se­nek, przy któ­rych Anto­nia szyb­ko zasypia.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Kolej­ne dwa dni sto­ją pod zna­kiem ser­pen­tyn i testów PCR. Te dru­gie są nam potrzeb­ne do wjaz­du do Gru­zji, a te pierw­sze są nie­zbęd­ne do zjaz­du z 2600 m na 600 m npm na sto­sun­ko­wo krót­kim dystan­sie do mia­sta Artvin. Samo Artvin jest jed­ną wiel­ką ser­pen­ty­ną. Tu 100 metrów w górę, tam 100 m w dół, a szpi­tal jest nie­ste­ty rów­nież na samej górze. Fred nie jest maleń­stwem więc tech­nicz­nie to nie­wiel­ka przy­jem­ność, jak i sam test PCR – dość bru­tal­ny i bole­sny. Dwa stre­su­ją­ce dni i wszyst­ko zała­twio­ne. W koń­cu nawet dosta­je­my testy za dar­mo, może dzię­ki “Dr” w pasz­por­cie – a może nie… Tego same­go dnia docie­ra­my do Hopa nad Morzem Czar­nym, nocu­je­my i oddy­cha­my jesz­cze raz turec­kim powie­trzem zanim prze­kro­czy­my granicę.

Po turec­kiej stro­nie gra­ni­cy wszyst­ko odby­wa się bar­dzo szyb­ko. Nie­ste­ty nie po gru­ziń­skiej… Nasz test PCR nie został uzna­ny na legal­ny przez cel­ni­ka. Cze­go nie wie­dzie­li­śmy — w kodzie QR kry­je się adno­ta­cja: „Nie­waż­ny dla spraw gra­nicz­nych i podró­ży”. Według cel­ni­ka powin­ni­śmy cof­nąć się o 300 km i zro­bić nowy „praw­dzi­wy” test. W naszych gło­wach znów zaczę­ły krę­cić się ser­pen­ty­ny, Fred wal­czą­cy o każ­dy metr wyso­ko­ści, a strach Anto­nii przed testem i płacz po nim znów zabrzmiał w uszach. Jasiek z całych sił sta­rał się prze­ko­nać cel­ni­ka, że ​​testy PCR nie róż­nią się od sie­bie, mają jed­no­li­tą nor­mę ISO i przez to nega­tyw­ne wyni­ki pozo­sta­ją nega­tyw­ne. Ton gło­sów się pod­no­sił, a sytu­acja sta­wa­ła się coraz bar­dziej nie­przy­jem­na. Dzie­ci i ja sta­li­śmy za szy­bą gra­nicz­ną (taka pro­ce­du­ra) i obser­wo­wa­li­śmy zma­ga­nia Jaś­ka. W koń­cu popro­sił o roz­mo­wę z „sze­fem”, a ten poja­wił się natych­miast. Usły­sze­li­śmy „nie ma pro­ble­mu, test to test i praw­do­po­dob­nie zosta­li­śmy nacią­gnię­ci w szpi­ta­lu” (praw­do­po­dob­nie podej­rze­wał, że labo­rant dostał od nas tro­chę bak­szy­szu – co nie było praw­dą). Potwier­dzi­li­śmy, nie wda­jąc się w dal­sze wyja­śnie­nia, naj­waż­niej­sze było to, że prze­kro­czy­my gra­ni­cę. I na szczę­ście tak się sta­ło. Jesz­cze tyl­ko zna­leźć ban­ko­mat, wypła­cić pie­nią­dze, wyku­pić ubez­pie­cze­nie dla Fre­da i… rusza­my do Batumi!

GRUZJA – BATUMI ech Batu­mi, her­ba­cia­ne pola Batu­mi…
Tęsk­nie ocze­ki­wa­ne ponow­ne spo­tka­nie, i dla dzie­ci i dla nas. Dosłow­nie zanu­rza­my się w to kolo­ro­we, weso­łe i roz­świe­tlo­ne mia­sto. Wie­żow­ce wzra­sta­ją­ce do chmur, port i ryba­cy, dia­bel­ski młyn, wie­ża liter, sta­re mia­sto, dzia­dek pie­karz w swo­jej pie­kar­ni-piw­ni­cy… tak wie­le wspo­mnień do dotknię­cia. Jemy pysz­ne chin­ka­li, kha­cha­pu­ri i badrid­scha­ni, spon­ta­nicz­nie jeste­śmy na pierw­szym od wie­ków kon­cer­cie na żywo i pije­my nasze pierw­sze piwo becz­ko­we od 8 mie­się­cy. Anto­nia jest tak pod­eks­cy­to­wa­na i nie­okieł­zna­na, że ​​musi­my ją przy­wią­zać do lin­ki-smy­czy… Idzie­my do kina na kre­sków­kę i wycho­dzi­my kom­plet­nie ogłu­pia­li. Praw­do­po­dob­nie nie jeste­śmy już przy­zwy­cza­je­ni do tak wie­lu szyb­kich obra­zów i hała­su, połą­czo­nych z bez­myśl­ną histo­rią. Język nie gra tu żad­nej roli… Po wyko­na­niu kolej­ne­go obo­wiąz­ko­we­go testu PCR na trze­ci dzień (Tosia ma szczę­ście – obo­wiąz­ko­wo dopie­ro od 10 lat), w koń­cu jedzie­my nad morze w poszu­ki­wa­niu ciszy i spo­ko­ju. Dzie­ci natych­miast wska­ku­ją do wody, wie­czo­rem roz­pa­la­my ogni­sko i na pla­ży cała nasza czwór­ka podzi­wia prze­pięk­ny zachód słoń­ca. Przez następ­ne 2 dni trze­ba tyl­ko jesz­cze poza­my­kać spra­wy szkol­ne Leo, zro­bić ostat­nie zada­nia i prze­słać je do Han­gels­ber­gu. Roz­mo­wa na zakoń­cze­nie 5 kla­sy z Ilon­ką, nauczy­ciel­ką Leo była bar­dzo pozy­tyw­na. Teraz Leo zaczy­na ofi­cjal­ne waka­cje! Na wybrze­żu spo­ty­ka­my się z miłą pol­ską rodzi­ną, w tym dziad­ka­mi, któ­rych pozna­li­śmy krót­ko wcze­śniej w Batumi.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Dalej uda­je­my się w głąb lądu do Kuta­isi. Po dro­dze pod­da­je­my się „zabie­gom upięk­sza­ją­cym” w natu­ral­nych źró­dłach ter­mal­nych i zaopa­tru­je­my się w świe­że bia­łe wino od licz­nych winia­rzy. Gdy dzień zaczy­na się od degu­sta­cji wina i tłu­ste­go kre­mo­we­go cia­sta… to co będzie dalej?! W Kuta­isi spraw­dzi­li­śmy, czy wszyst­ko zosta­ło po sta­re­mu, a potem zatrzy­mu­je­my się w sta­rym uzdro­wi­sku ter­mal­nym Ckal­tu­bo. Nie­gdyś (w cza­sach sowiec­kich) było to mia­sto uzdro­wi­sko­we numer 1 całe­go Związ­ku Radziec­kie­go, z 30.ma wspa­nia­ły­mi sana­to­ria­mi. Dziś w zruj­no­wa­nych budyn­kach nadal miesz­ka­ją głów­nie uchodź­cy z woj­ny o nie­pod­le­głość w 2008 r. i bez­dom­ni. Mimo pró­by tchnię­cia w to miej­sce życia i odre­stau­ro­wa­nia nie­któ­rych sana­to­riów i kąpie­lisk, nadal panu­je tu głów­nie pust­ka i bie­da. 5 lat po naszej ostat­niej wizy­cie domi­nu­ją one jesz­cze bar­dziej, też ze wzglę­du na restryk­cje covi­do­we, i wyda­je się, że wszel­kie pró­by rekon­struk­cji poszły na próż­no. Nie­co bar­dziej zachę­ca­ją­ca jest wizy­ta w odda­lo­nym o kil­ka kilo­me­trów Par­ku Naro­do­wym Sata­plia, z praw­dzi­wy­mi śla­da­mi odci­sków dino­zau­rów i wiszą­cym szkla­nym tara­sem. W łaź­ni ter­mal­nej Sair­ma, poło­żo­nej dalej na połu­dnie w zale­sio­nej wąskiej doli­nie gór Meskhe­ti, spo­ty­ka­my Chri­sto­pha i Annę z dzieć­mi. Spo­tka­li­śmy się już kil­ka razy, a teraz spę­dza­my ze sobą tro­chę wię­cej cza­su, co wyraź­nie uszczę­śli­wia dzie­ci. Tutaj też roz­pa­la­my ogni­sko, jest tra­dy­cyj­ny chleb na paty­ku, krót­kie spa­ce­ry i dużo plu­ska­nia się w base­nie z gorą­cy­mi źródłami.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

W dro­dze do Chia­tu­ry, zwie­dza­my naj­mniej­szy klasz­tor w Gru­zji – Klasz­tor Kath­ski, zbu­do­wa­ny na skal­nej maczu­dze. W koń­cu Chia­tu­ra – nie­wiel­kie mia­stecz­ko, poło­żo­ne w dłu­giej doli­nie – było nie­gdyś jed­nym z głów­nych ośrod­ków świa­to­we­go wydo­by­cia man­ga­nu. W roku 1990 wraz z upad­kiem Związ­ku Radziec­kie­go i wyczer­pa­niem zaso­bów nad­szedł kres nie­gdyś kwit­ną­ce­go mia­sta i ponad poło­wa miesz­kań­ców wyemi­gro­wa­ła. Pozo­sta­ły nie­zli­czo­ne fabry­ki, tory kole­jo­we, sprzęt gór­ni­czy, insty­tu­cje kul­tu­ral­ne i dzie­siąt­ki sta­rych kole­jek lino­wych. Wszyst­ko to nada­je tej doli­nie posta­po­ka­lip­tycz­ny urok — jeśli chwi­lo­wo wyprzeć ze świa­do­mo­ści oczy­wi­stą bie­dę, poważ­ne zanie­czysz­cze­nie śro­do­wi­ska, melan­cho­lij­ny smu­tek i brak per­spek­tyw dla mło­dzie­ży. Tutaj w pubie świę­tu­je­my naszą rocz­ni­cę ślu­bu, jeste­śmy opro­wa­dza­ni po gigan­tycz­nym sta­rym domu kul­tu­ry i pozna­je­my weso­łe­go pra­wo­sław­ne­go popa w klasz­to­rze Mgvi­me­vi. Według nie­go nasze imio­na są pra­wo­sław­ne, więc nic nie stoi na prze­szko­dzie żeby­śmy kon­wer­to­wa­li… Szyb­ko wra­ca­my do natu­ry. W Sat­sch­che­re znaj­du­je­my spo­koj­ne miej­sce nad rze­ką w doli­nie, cho­dzi­my na wędrów­ki i jemy naj­lep­sze ekler­ki od cza­sów dzieciństwa.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Nasz następ­ny dłuż­szy przy­sta­nek znaj­du­je się w Bor­dżo­mi. To kolej­ne zna­ne uzdro­wi­sko z naj­lep­szą wodą mine­ral­ną (z byłe­go Związ­ku Radziec­kie­go). Ponow­nie spo­ty­ka­my Chri­sto­pha i Anne i pozna­je­my kolej­ną nie­miec­ką rodzi­nę out­si­de­rów z ich kam­pe­rem. Tosia potrze­bu­je kil­ku dni, żeby zwal­czyć lek­kie prze­zię­bie­nie, a my aby spa­ko­wać ple­ca­ki… Pogo­da zapo­wia­da­ła się obie­cu­ją­co – więc rusza­my na kil­ku­dnio­wą wędrów­kę do słyn­ne­go Par­ku Naro­do­we­go Bor­dżo­mi. Naj­pierw 1000 metrów w górę do cha­ty Chi­ta­khe­vi, do któ­rej docie­ra­my tuż przed gwał­tow­ną burzą po dobrych 10 km. To pro­ste schro­ni­sko z drew­nia­ny­mi pry­cza­mi i sta­rym pie­cem. Leo od razu zaczy­na rąbać drew­no, my roz­pa­ko­wu­je­my śpi­wo­ry i za kil­ka minut robi się nam wygod­nie i cie­pło. Następ­ne­go ran­ka idzie­my dalej do kapli­cy Geo­r­ga z nie­sa­mo­wi­tym wido­kiem, pysz­nym winem i serem od paste­rzy i kolej­ną szczę­śli­wą nocą w cha­cie. Potem scho­dzi­my ze świa­ta ponad chmu­ra­mi i dzi­kiej przy­ro­dy z powro­tem do doli­ny, gdzie cze­ka Fred. Po dro­dze pozna­ni straż­ni­cy par­ku, dzi­wią się i podzi­wia­ją Anto­nię, któ­ra pod koniec męczą­ce­go dnia wędrów­ki wciąż sobie pod­ska­ku­je i rado­śnie tra­la. Po powro­cie spę­dzi­my noc w Mariamt­smin­da na skra­ju par­ku naro­do­we­go i wędru­je­my do małej kapli­cy św. Marii. Nie­co dalej w Atsku­ri jeste­śmy gość­mi Mai i jej rodzi­ny, któ­rzy na co dzień pro­wa­dzą pen­sjo­nat, ale ofi­cjal­nie mają zamknię­te z powo­du covi­da. Mimo to może­my biwa­ko­wać na pastwi­sku dla koni, wresz­cie zro­bić pra­nie, delek­to­wać się fan­ta­stycz­ną domo­wą kola­cją i być obda­ro­wa­ni pre­zen­ta­mi. Tutaj znów jeste­śmy zadzi­wie­ni nie­skoń­czo­ną i tak natu­ral­ną gru­ziń­ską gościnnością.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Dalej w dro­gę… wska­ku­je­my do dzi­kie­go siarcz­ko­we­go źró­dła ter­mal­ne­go w Tsi­nu­ba­ni i wra­ca­my po 5 latach do zam­ku w Achal­ci­che. Następ­nie spo­ty­ka­my się z Vol­ke­rem, Ingą i ich cór­ka­mi na umó­wio­nym miej­scu nad rze­ką w pobli­żu Idu­ma­li. Pozna­li­śmy się krót­ko wcze­śniej w Bor­dżo­mi i chcie­li­śmy znów się spo­tkać. I tak spę­dzi­li­śmy nad rze­ką dwa pięk­ne dni z dobrym winem, nie­zli­czo­ny­mi opo­wie­ścia­mi, chle­bem z paty­ka i ogni­skiem, spon­ta­nicz­ną jaz­dą kon­ną i roze­śmia­ny­mi dzieć­mi. Potem kolej­ne poże­gna­nie i obiet­ni­ca spo­tka­nia wkrótce.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

W mię­dzy­cza­sie, nie­ste­ty, wokół Jaś­ko­we­go uką­sze­nia klesz­cza (sprzed 2 tygo­dni) utwo­rzył się duży i do tego wędru­ją­cy czer­wo­ny rumień. A więc dość jed­no­znacz­ny objaw bore­lio­zy. Wizy­ta w szpi­ta­lu nie przy­nio­sła efek­tów, dla­te­go szyb­ko prze­sła­li­śmy kil­ka zdjęć i szcze­gó­łów do naszej bar­dzo miłej i pomoc­nej pani lekarz z Nie­miec. Nie­dłu­go potem dia­gno­za była jasna, a odpo­wied­nie anty­bio­ty­ki dosta­li­śmy pro­sto z apte­ki. Poje­cha­li­śmy dalej do Achal­ka­la, gdzie na tar­gu spo­tka­li­śmy Ashu­shę i jej rodzi­ców. Ashu­sha miesz­ka­ła w Niem­czech przez 3 lata, mówi 4 języ­ka­mi i była bar­dzo zdzi­wio­na, gdy nagle usły­sza­ła nie­miec­ki język na ich lokal­nym tar­gu. Natych­miast zapro­szo­no nas do domu na poczę­stu­nek i poga­węd­ki. Ich miesz­ka­nie znaj­du­je się na tere­nie daw­nych koszar i dużo dowie­dzie­li­śmy się o życiu gru­ziń­skich Ormian, ich doświad­cze­niach w Niem­czech (nie zawsze god­ne pochwa­ły) i Pol­sce, i marze­niach na przy­szłość. Mamy wiel­ką nadzie­ję, że pew­ne­go dnia powi­ta­my Ashu­shę w Niem­czech lub Pol­sce i będzie­my mogli ugo­ścić ją u nas. Obła­do­wa­ni wra­że­nia­mi, impre­sja­mi, sała­tą ogród­ko­wą, zio­ła­mi i warzy­wa­mi wjeż­dża­my na nagi pła­sko­wyż jezio­ra Para­wa­ni. Mimo cie­ka­wo­ści woli­my tym razem odpu­ścić sobie wyciecz­kę w prze­łaj przez odle­gły wul­ka­nicz­ny kra­jo­braz. Lepiej odcze­kać jak Jasiek zare­agu­je na anty­bio­tyk. I tak uda­je­my się na skraj kanio­nu Tsal­ka, aby pisać blo­ga… A w cią­gu ostat­nich czte­rech godzin pisa­nia, trzy razy zosta­je­my obra­do­wa­ni chle­bem, owo­ca­mi, mię­sem, piwem itp. przez róż­ne rodzi­ny, któ­re są tu na wyciecz­ce i gri­lu­ją wesoło.

• 

• 

• 

• 

• 

I tak po raz kolej­ny pozwa­la­my sobie odkry­wać ten pięk­ny kraj. Anto­nia jest pew­na sie­bie i zde­cy­do­wa­na przez cały dzień, co utrud­nia nam utrzy­ma­nie jej w ryzach, ale wywo­łu­je uśmiech na ustach pra­wie każ­de­go, kto ją widzi. Leo rośnie i rośnie tak, że nie wie­my, czy zimą znów zmie­ści się w alko­wie z Anto­nią. Dla nie­go, podob­nie jak dla Tosi, sta­ło się natu­ral­ne by pod­cho­dzić bez waha­nia do ludzi wokół nas i zaczy­nać roz­mo­wę. Szyb­ko nawią­zu­ją kon­tak­ty i przy­jaź­nie i są prze­szczę­śli­wi, gdy spo­ty­ka­my innych podróż­ni­ków z dzieć­mi. To napraw­dę wpa­nia­le, że wie­le osób tu podró­żu­je, pomi­mo obec­nych oko­licz­no­ści i obaw.

W mię­dzy­cza­sie nie­co dopra­co­wu­je­my nasze pla­ny podróż­ne. Wyda­je się, że Gru­zja to póki co ponow­ny prze­stój (nawet jeśli nie­zwy­kle sym­pa­tycz­ny). Rosja, Azer­bej­dżan (oprócz kibi­ców z bile­tem na mistrzo­stwa pił­kar­skie) i Arme­nia nie wyda­ją obec­nie wiz tury­stycz­nych. Iran też jest nadal zamknię­ty, ale daje nam naj­więk­szą nadzie­ję ze wszyst­kich kra­jów. Czy­li pro­szę trzy­mać kciu­ki. Z tego powo­du prze­dłu­ży­li­śmy rów­nież nasz Car­net de Pas­sa­ge na wszel­ki wypa­dek i wysła­no nam go do Tbi­li­si. Teraz się nie spie­szy­my, będzie­my nadal odkry­wać Gru­zję i cze­kać, któ­ry kraj i kie­dy otwo­rzy nam swo­je wro­ta. Codzien­nie jeste­śmy wdzięcz­ni, że może­my podró­żo­wać. Każ­dy dzień podró­ży jest darem i obfi­tu­je we wra­że­nia, w spo­tka­nia, kra­jo­bra­zy, bez­kres, marze­nia, a przede wszyst­kim nadzieję.

Na koniec mądre powie­dze­nie zna­ne­go przy­rod­ni­ka i podróż­ni­ka Alek­san­dra von Hum­boldt. W naszych oczach bar­dziej aktu­al­ne niż kie­dy­kol­wiek, szcze­gól­nie przy hio­bo­wych wie­ściach o Del­cie i ostrze­że­niach dla podróż­nych z MSZ:

„Naj­nie­bez­piecz­niej­szy świa­to­po­gląd mają ludzie, któ­rzy nigdy nie przy­glą­da­li się świa­tu.“

•