6. Turcja — Na Tronie Bogów

Jeste­śmy wła­śnie na wpó­ło­pusz­czo­nym kem­pin­gu pod górą Nem­rut. Leczy­my prze­zię­bie­nie, któ­re­go naba­wi­li­śmy się na sma­ga­nym wia­trem i śnie­giem “Tro­nie Bogów“, i mamy czas na wio­sen­ne porząd­ki i odpo­czy­nek. Jeste­śmy w wyśmie­ni­tym towa­rzy­stwie, bo dołą­cza­ją do nas Till i Ateş. W cią­gu kil­ku dni poja­wia­ją się też glob­tro­te­rzy z Sin­ga­pu­ru, Mau­ri­tiu­sa, Fran­cji i Holan­dii więc nie ma cza­su na nudę. Tym razem posta­no­wi­li­śmy napi­sać blog mniej wyczer­pu­ją­cy, dla­te­go będzie mniej tek­stu ale wię­cej zdjęć!

Po kil­ku spo­koj­nych dniach nad morzem w Yumur­ta­lik uda­je­my się do duże­go mia­sta Ada­na. Tu cze­ka nas wyciecz­ka łodzią po rze­ce, zwie­dza­nie ogrom­ne­go mecze­tu i nostal­gicz­ne Muzeum Fil­mu (turec­kie­go). Na wiel­kim baza­rze przy­glą­da­my się rze­mio­słu i reko­dzie­łom, jakie są tu two­rzo­ne od stu­le­ci. Spo­ty­ka­my się też z rażą­cy­mi kon­tra­sta­mi i przej­mu­ją­cym ubó­stwem, któ­re­go bru­tal­ność przygnębia.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Kil­ka następ­nych dni spę­dza­my w górach Tau­rus i zanu­rza­my się w fascy­nu­ją­cej histo­rii budo­wy i geo­gra­ficz­nych wyzwa­niach Kolei Bag­dadz­kiej. Każ­de­go dnia wędru­je­my, a to w wąwo­zie Yer­köpru, a to w Kap­kaya, gdzie pio­no­we 400m ścia­ny opa­da­ją do wąwo­zu o sze­ro­ko­ści zale­d­wie kil­ku­na­stu metrów i dłu­go­ści 1 km. Z Bele­me­dik, daw­ne­go mia­stecz­ka budow­ni­czych kolei znaj­du­ją­ce­go się wśród gór o alpej­skich kli­ma­tach, wędru­je­my wąwo­zem rów­no­le­gle do torów Kolei Bag­dadz­kiej. Ta prze­bie­ga 100m nad naszy­mi gło­wa­mi, czę­ścio­wo w tune­lach i gale­riach skal­nych. Dla dzie­ci przy­go­dą było wdra­pa­nie się z latar­ka­mi do jed­ne­go z bocz­nych tuneli…

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Dalej w kie­run­ku na pół­noc­ny-wschód, za Pozan­ti i w dro­dze do Ere­gli, zatrzy­mu­je­my się na zaśnie­żo­nej prze­łę­czy na 2100m npm i spę­dza­my tam dwie gwieź­dzi­ste i lodo­wa­te noce. Jeste­śmy oto­cze­ni zbo­cza­mi o 3500m wyso­ko­ści i wido­ka­mi zapie­ra­ją­cy­mi dech w pier­siach. Dzie­ci bawią się cały dzień na świe­żym powie­trzu, toczą bitwy na śnież­ki i zjeż­dża­ją na wor­kach po śnie­gu. Przy ‑8° C na zewnątrz i przy­tul­nych 25° C w środ­ku czu­je­my się jak w luk­su­so­wej cha­cie gór­skiej, umiesz­czo­nej dla nas tu i teraz i zde­mon­to­wa­nej parę dni później…

• 

• 

• 

• 

• 

Przez Kara­man jedzie­my dalej do Konyi. Tu spo­ty­ka­my nasze­go turec­ko-nie­miec­kie­go przy­ja­cie­la Osma­na i jego wspa­nia­łą rodzi­nę. Z jego pomo­cą FRED prze­cho­dzi pil­ne zabie­gi napraw­cze i moder­ni­za­cyj­ne: dodat­ko­we zawie­sze­nie – pneu­ma­tycz­ne, nowe dysze wtry­sko­we i ter­mo­stat. Ku wiel­kiej rado­ści dzie­ci miesz­ka­my w luk­su­so­wym hote­lu, któ­ry zwa­bił nas bez­kon­ku­ren­cyj­ną ceną. Dla Jaś­ka to czas zanu­rze­nia się w świat dziel­ni­cy warsz­ta­tów i… codzien­ne­go maj­ster­ko­wa­nia, bo turec­kie i nie­miec­kie stan­dar­dy jako­ści czę­sto dość istot­nie odbie­ga­ją od sie­bie. Ale nie­za­leż­nie od tego ceny, chęć pomo­cy, pomy­sło­wość i osta­tecz­ny efekt są bezkonkurencyje!

Po tygo­dniu odwie­dza­my innych przy­ja­ciół z Konyi, na dru­gim koń­cu mia­sta. Leo i Anto­nia są napraw­dę szczę­śli­wi widząć ponow­nie Fah­ri i jego rodzi­nę. Wspól­nie gri­lu­je­my i roz­ma­wia­my do póź­na, aż do godzi­ny poli­cyj­nej obo­wią­zu­ją­cej pod­czas pan­de­mii. Na koniec zwie­dza­my znów Scien­ce Cen­ter – przy­cią­ga­ją­cy nas jak magnes! Wsród opa­dów śnie­gu wra­ca­my do Kara­man, by wypić her­ba­tę i poroz­ma­wiać z 86.letnim cie­ślą Hali­tem, któ­ry pra­co­wał przez parę lat w Niem­czech i cią­gle jesz­cze wła­da tym języ­kiem. Jego cha­ry­zma wywar­ła na nas wiel­kie wra­że­nie. Zacza­ro­wał nas swo­ją rado­ścią życia i pro­mien­nym uśmiechem.

• 

• 

• 

• 

• 

Docie­ra­my do Nig­de, mia­stecz­ka na połu­dnio­wym krań­cu Kapa­do­cji, gdzie tem­pe­ra­tu­ry są wciąż poni­żej 0°. Zwie­dza­my muzeum arche­olo­gicz­ne z pię­cio­ma strasz­ny­mi mumia­mi, któ­re Leo poka­zu­je na żywo swo­jej kla­sie przez onli­ne scho­oling. Dalej podzi­wia­my pięk­ne, kolo­ro­we malo­wi­dła ścien­ne w wąskich ulicz­kach. Po połu­dniu przez ota­cza­ją­cą nas rów­ni­nę prze­ta­cza­ją się gigan­tycz­ne śnież­ne chmu­ry i tyl­ko od cza­su do cza­su prze­świ­ty błę­kit­ne­go nie­ba uka­zu­ją nam impo­nu­ją­cy masyw wul­ka­nicz­ny Melen­diz Dagi. Nastep­ne­go ran­ka wspi­na­my się po klasz­to­rze skal­nym w Gümüsler i podzi­wia­my sta­ry obraz ścien­ny z uśmie­cha­ją­cą się Maryją.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Fred zno­wu musi się nasa­pać, bo wspi­na­my się na Erciy­es Dagi, uśpio­ny wul­kan o wyso­ko­ści pra­wie 4000m i jed­no­cze­śnie naj­słyn­niej­szy ośro­dek nar­ciar­ski w Tur­cji. Roz­bi­ja­my obóz na par­kin­gu na wyso­ko­ści 2200 m n.p.m. i jeste­śmy pod wra­że­niem nie­zli­czo­nych sto­ków, palą­ce­go słoń­ca i nie­sa­mo­wi­tych wido­ków na oko­licz­ne wul­ka­ny i Tau­rus. W nocy robi się bar­dzo zim­no, i co nie­któ­re  prze­wo­dy zama­rza­ją… Ale my śpi­my spo­koj­nie a zmę­czo­ne uda odpo­czy­wa­ją po dłu­gim dniu na nar­tach. Cho­ciaż Tosia opu­ści­ła sezon nar­ciar­ski w cha­cie w Tel­ni­cach, szyb­ko odnaj­du­je się na deskach i po kil­ku godzi­nach jeź­dzi już zupeł­nie sama! Naj­wy­raź­niej ma nie tyl­ko spraw­ność i upór, ale tak­że por­cję talen­tu… Leo szu­su­je i nie daje się prze­ści­gnąć, i razem z Jaś­kiem zali­cza­ją naj­wyż­szy wyciąg i zjazd czar­ną tra­są z wyso­ko­ści 3500m. Dla obu fan­ta­stycz­ne doświadczenie!

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Wśród pięk­nej pano­ra­my Erciy­es Dagi, zaja­da­jąc ser­nik Jaś­ko­wej robo­ty świę­tu­je­my moją mło­dość, a póź­niej w nie­da­le­kim Kay­se­ri absol­wu­je­my w łaź­ni turec­kiej pro­gram odno­wy bio­lo­gicz­nej. Kolej­ne dwa dni to mara­ton histo­rycz­no-arty­stycz­ny: Muzeum Sel­dżu­ków, Muzeum Ata­tur­ka, Muzeum Etno­gra­ficz­ne, Muzeum Szkol­ne, histo­rycz­na dziel­ni­ca baza­ro­wa, cer­kwie, mecze­ty, i dziel­ni­ca arty­stów w sta­rej medre­sie (gdzie dzie­ci współ­two­rzą obraz olej­ny). Na koniec, w nagro­dę za dziel­ność (dzie­ci), cze­ka nas wie­czór fil­mo­wy z „20 000 mil pod­mor­skiej żeglu­gi” J. Ver­ne z 1954 r.

Nad­cho­dzi Wiel­ka­noc, któ­rą świę­tu­je­my w wąwo­zach Sugul i Daren­de. Jest czas na dłu­gą wędrów­kę, roz­mo­wy, malo­wa­nie pisa­nek, i wypie­ki — są pol­skie pasz­te­ci­ki z barsz­czem, i cia­sto cze­ko­la­do­we. Wie­czo­rem oglą­da­my jak­że aktu­al­ną saty­rę Char­lie­go Cha­pli­na „Dzi­siej­sze cza­sy” z 1936 r., prze­ry­wa­ną nie­koń­czą­cy­mi się napa­da­mi śmie­chu Leo. W dro­dze do Mala­tyi, sto­imy na wiszą­cym szkla­nym tara­sie, wyso­ko nad kanio­nem Levent. W samej Mala­tyi ponow­nie tra­fia­my do dziel­ni­cy warsz­ta­to­wej. Nowy miech pneu­ma­tycz­ny jest uszko­dzo­ny i potrze­bu­je wymia­ny. Dodat­ko­wo dzię­ki pomo­cy dwóch ślu­sa­rzy Jasiek budu­je prze­dłu­że­nia do amor­ty­za­to­rów Fre­da. Hmmm w Niem­czech nie było­by to takie proste…

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Pobli­skie wyko­pa­li­ska Aslan­te­pe to koniecz­ność — przy­naj­mniej dla nasze­go Leo „Lwa”. Potem skrę­ca­my na połu­dnie i przez dwa dni jedzie­my przez dzi­kie, gór­skie kra­jo­bra­zy i wybo­iste dro­gi. Docie­ra­my do cen­trum daw­ne­go impe­rium ana­to­lij­skie­go Kom­ma­ge­ne, któ­re­go naj­waż­niej­szy król Antioch I ze swo­im impo­nu­ją­cym gro­bow­cem na Nem­ru­cie wciąż przy­cią­ga tysią­ce tury­stów z całe­go świa­ta. Po dro­dze zwie­dza­my kom­pleks zam­ko­wo-świą­tyn­ny Yeni Kale i Eski Kale, sta­ry rzym­ski most i cie­szy­my się cudow­ne wio­sen­ny­mi tem­pe­ra­tu­ra­mi. Na krót­ko, bo chwi­lę póź­niej wjeż­dża­my na Nem­rut ukry­ty w chmu­rach i burzy śnież­nej. U góry spo­ty­ka­my jesz­cze dwie inne rodzi­ny w kam­pe­rach, z Kana­dy i Anglii. Fred – jako naj­star­szy przed­sta­wi­ciel gene­ra­cji – jest szczę­śli­wy, że poznał krew­nych i dum­nie pozu­je do zdję­cia rodzin­ne­go. Szczyt Nem­rut – Tron Bogów – z gro­bow­cem i kom­plek­sem świą­tyn­nym podzi­wia­my pod­czas burzy śnież­nej z gra­dem i w naj­głęb­szej mgle. Mistycz­ne kli­ma­ty muro­wa­ne… Następ­ne­go ran­ka i 1000m wyso­ko­ści poni­żej szczy­tu zakła­da­my obo­zo­wi­sko na wspo­mnia­nym już kem­pin­gu Kara­dut. W tle Tosia brzdą­ka na gita­rze, Till na akor­de­onie, a kola­cja skwier­czy w garnkach.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Jest rama­dan i jest jesz­cze ciszej niż zwy­kle. Czas zatrzy­mać się i zre­wi­do­wać, jakie mamy opcje dal­szej podró­ży. Spo­ty­ka­my glob­tro­te­rów z róż­nych kon­ty­nen­tów i z wie­lo­ma eks­cy­tu­ją­cy­mi histo­ria­mi w ple­ca­ku. Jed­nak po chwi­li nie­mal auto­ma­tycz­nie dry­fu­je się w kie­run­ku aktu­al­nej sytu­acji poli­tycz­nej na świe­cie i zwią­za­nych z nią opcji podró­żo­wa­nia i ogra­ni­czeń. Coraz trud­niej jest nam zorien­to­wać się w obec­nym kry­zy­sie, nie mówiąc już o jego zro­zu­mie­niu. Zapla­no­wa­nie dal­szej tra­sy czy nawet kil­ku następ­nych tygo­dni jest prak­tycz­nie nie­moż­li­we. Ogra­ni­cze­nia w podró­żo­wa­niu wyni­ka­ją­ce z czyn­ni­ków epi­de­mio­lo­gicz­nych są zastra­sza­ją­co moc­no sko­re­lo­wa­ne z obec­ną bila­te­ral­ną poli­ty­ką mię­dzy­na­ro­do­wą. Trud­no więc odróż­nić poli­tycz­ną samo­wo­lę od fak­tycz­ne­go zatro­ska­nia o oby­wa­te­li i uczci­wej opie­ki medycz­nej. Nie­za­leż­nie od tego, z domu docie­ra­ją do nas wciąż te same gło­sy: … póki co zostań­cie tam, gdzie jeste­ście! Takie mamy pla­ny – tak dłu­go, jak to będzie moż­li­we – wraz z wie­lo­ma inny­mi glob­tro­te­ra­mi, któ­rzy widzą te spra­wy podobnie… 

Ser­decz­ne pozdrowienia!