3. Turcja — Morze Śródziemne i Anatolia Centralna

Tygo­dnie ucie­ka­ją, kilo­me­try mija­ją więc przy­szedł czas na kolej­ny wpis. W mię­dzy­cza­sie dotar­li­śmy już w głąb Ana­to­lii i spo­glą­da­li­śmy z nasze­go samo­cho­du na słyn­ne na całym świe­cie stoż­ki tufo­we w Kapa­do­cji. Ale po kolei…

Po zwie­dze­niu słyn­nych Pamuk­ka­le, ruszy­li­śmy do… „ukry­tych Pamuk­ka­le“ czy­li nie­da­le­kiej jaski­ni Kaklik. Naj­pierw przy wej­ściu do jaski­ni Leo i Tosia odkry­li w kana­le z wodą ter­mal­ną spo­re „stad­ko“ żół­wi oraz… pły­wa­ją­ce pla­sti­ko­we wor­ki i śmie­ci, któ­re dzie­ci wyło­wi­ły dla bez­pie­czeń­stwa żół­wich rodzin. Następ­nie uzbro­je­ni w latar­ki zwie­dzi­li­śmy samą jaski­nię, plu­ska­ją­cy wodą pod­ziem­ny świat pełen tara­sów, tra­wer­ty­nów, base­nów i rzek! I znów byli­śmy tam sami dla sie­bie. Naszym następ­nym celem były turec­kie Male­di­wy czy­li jezio­ro Sal­da. Ze wzglę­du na swo­ją spe­cy­ficz­ną mor­fo­lo­gię i skład che­micz­ny jezio­ro to jest tur­ku­so­wo-nie­bie­skie, przy nie­ba­nal­nej głę­bo­ko­ści pra­wie 200 m, i czło­wiek napraw­dę czu­je się jak na pla­ży tro­pi­kal­nej. Zosta­je­my tu 4 dni, aż zbior­nik ście­ków się zapeł­ni… Dzie­ci budu­ją zam­ki z pia­sku, plu­ska­ją się, toczą wal­ki w bło­cie, a my spę­dza­my dni na czy­ta­niu, drob­nych napra­wach, pły­wa­niu i tak dalej.

Z chłod­nych i suchych wyżyn kie­ru­je­my się z powro­tem na par­ne, gorą­ce wybrze­że. Po dro­dze robi­my krót­ki postój przy słyn­nych ruinach Ary­kan­dy, któ­re może­my podzi­wiać w samot­no­ści. Dalej zatrzy­mu­je­my się na sta­rym hipi­sow­skim kem­pin­gu w Andria­ce. Tutaj lodo­wa­ta gór­ska rze­ka wpły­wa bez­po­śred­nio do morza, schła­dza je w zato­ce i spra­wia, że woda ​​jest mniej sło­na — ide­al­na do kąpie­li. Tak­że szcze­gól­ny rodziaj żół­wi (Caret­ta caret­ta), z któ­rych nie­któ­re są tak duże jak Anto­nia, uwa­ża to miej­sce za atrak­cyj­ne i zre­lak­so­wa­ne nur­ku­ją sobie tuż obok nas. Nie­ste­ty ten mikro­kli­mat ceni sobie też inny gatu­nek zwie­rzę­cia zwa­ny koma­rem. I tak o zmierz­chu pic­kup z ogrom­nym śmi­głem i strzy­ka­wą ze środ­kiem owa­do­bój­czym fak­tycz­nie jeź­dził po por­cie i kem­pin­gu. Wła­śnie jedli­śmy obiad i czy wszyst­kie koma­ry rze­czy­wi­ście były potem mar­twe, czy też byli­śmy w tak dobrym nastro­ju z powo­du środ­ka owa­do­bój­cze­go, że ich już nie zauwa­ża­li­śmy, tego już nie moż­na powie­dzieć z per­spek­ty­wy cza­su. W każ­dym razie następ­ne­go ran­ka jesz­cze żyli­śmy i wyru­szy­li­śmy w rejs stat­kiem do zato­pio­ne­go mia­sta Keko­va z gru­pą rosyj­skich tury­stów, do któ­rej prze­my­cił nas kapi­tan por­tu. W pakie­cie wyciecz­ko­wym był postój na pły­wa­nie w „samot­nej” zato­ce. Tutaj Anto­nia bez mru­gnię­cia okiem ska­ka­ła ze swo­imi mały­mi rękaw­ka­mi do pły­wa­nia raz po raz z 2‑metrowego kadłu­ba stat­ku do wody. To przy­nio­sło jej duży sza­cu­nek turec­ko-rosyj­skie­go prze­wod­ni­ka i zaszczyt­ne prze­zwi­sko „mała Brad Pitt woman”. Gene­ral­nie Anto­nia jest coraz więk­szym choj­ra­kiem. Jest śmia­ła, pod­cho­dzi do obcych, roz­ma­wia z nimi (w jakimś języ­ku?!) i zawie­ra bez prze­rwy zna­jo­mo­ści. Na szczę­ście przy tym wszyst­kim ma pew­ne prze­czu­cie, do nie­któ­rych osób zacho­wu­je duży dystans i nie da się jej zmięk­czyć. W dodat­ku zaczę­ła uży­wać slan­gu ber­liń­skie­go, z pew­no­ścią pod wpły­wem jej star­sze­go bra­ta, więc sta­ra­my się to tro­chę przy­ha­mo­wać i pod­re­pe­ro­wać j. polski.

Podróż kon­ty­nu­owa­li­śmy wzdłuż wybrze­ża w kie­run­ku Anta­lyi, mija­jąc ogrom­ne plan­ta­cje szklar­ni. Po wizy­cie w fan­ta­stycz­nie poło­żo­nych ruinach Ter­mes­sos zna­leź­li­śmy miej­sce par­kin­go­we tuż przy pięk­nej nowej, pro­me­na­dzie miej­skiej pla­ży w Anta­lyi. Ale byli­śmy dum­ni, mogąc stać w tak eks­klu­zyw­nym miej­scu… aż nade­szła noc. Bo wie­czo­rem wszyst­ko nagle opu­sto­sza­ło (kola­cja), a o 22.00 zaczę­ły się „rej­sy samo­cho­do­we po mie­ście” i impre­zy na par­kin­gu. Trwa­ło to do oko­ło 4 rano. Nie­dłu­go potem roz­po­czę­ły się wywóz śmie­ci miej­skich, sprzą­ta­nie ulic, punk­tu­al­nie o godzi­nie 5 ode­zwał się muezin, a za nim kosiar­ka z pobli­skie­go hote­lu itd. Tak więc waka­cje w kam­pe­rze nie zawsze są pierw­szej klasy…

Upał i wil­goć szyb­ko wypę­dzi­ły nas z powro­tem w góry, tym razem do wąwo­zu Köpru­lu. Tutaj zna­leź­li­śmy ład­ny kem­ping z restau­ra­cją tuż nad rze­ką. Zosta­li­śmy kil­ka dni, bo nad­szedł wrze­sień i przy­szedł czas, żeby Leo zaczął „szko­łę na kół­kach”. Zro­bi­li­śmy plan i ruszy­li­śmy z nauką — począ­tek poszedł dobrze. Teraz Leo poza codzien­ny­mi lek­cja­mi „na żywo” (geo­gra­fia, histo­ria itp.) wyko­nu­je swo­je zada­nia z zeszy­tów, któ­re zabrał ze sobą. Raz w tygo­dniu tele­fo­nu­je też ze swo­ją nauczy­ciel­ką Ilo­ną. W cza­sie gdy Leo przy­po­mi­nał sobie dolę ucznia, Anto­nia szyb­ko zaprzy­jaź­ni­ła się z rodzi­ną, któ­ra pro­wa­dzi­ła kem­ping, poma­ga­ła w patro­sze­niu ryb, bie­ga­ła po kuch­ni czy wio­sło­wa­ła z instruk­to­ra­mi raftin­gu. Sta­ra­li­śmy się mieć ją zawsze na oku, ale i tak raz napę­dzi­ła nam kon­kret­ne­go stracha…

Po ochło­dze­niu w kanio­nie kolej­ny raz wró­ci­li­śmy nad morze. Tym razem głów­ną atrak­cją tury­stycz­ną było Side. Zaim­po­no­wa­ły nam oświe­tlo­ne wyko­pa­li­ska pod ogrom­ny­mi szkla­ny­mi plat­for­ma­mi do cho­dze­nia oraz roman­tycz­na sce­ne­ria morza i por­tu. Mniej impo­nu­ją­cy byli zde­spe­ro­wa­ni sprze­daw­cy, któ­rzy bez tury­stów wal­czą o prze­ży­cie i sta­ra­ją się jesz­cze pil­niej niż zwy­kle zwa­bić kogo­kol­wiek (głów­nie Rosjan) do swo­ich sklepów.

Aqu­apark to cza­ro­dziej­skie sło­wo utrzy­mu­ją­ce humo­ry dzie­ci gdy doskwie­ra upał. Tak więc po (kolej­nym) cało­dzien­nym sza­leń­stwie na zjeż­dżal­niach (mama znów musia­ła być dziel­na robiąc z Leo i Tosią sal­ta w powie­trzu i wodzie) dotar­li­śmy do zbior­ni­ka wod­ne­go Oyma­pi­nar i do par­ku lino­we­go o tej samej nazwie pro­wa­dzo­ne­go przez Beatę (Niem­kę) i Öme­ra (Tur­ka). Tutaj spę­dzi­li­śmy fan­ta­stycz­ny, dłu­gi wie­czór pełen wie­lu eks­cy­tu­ją­cych histo­rii z życia, a następ­ny pora­nek w par­ku lino­wym był dla Leo i taty nie­la­da przy­go­dą. To ostat­nie jest wła­ści­wym sło­wem-klu­czem dla Leo, któ­ry poże­ra Jaś­ko­wą od daw­na zaku­rzo­ną, ale zacho­wa­ną dla nie­go lite­ra­tu­rę „survi­val” czy­li „jak prze­żyć bez… ”. Ponad­to naj­chęt­niej spę­dzał­by całe dnie dys­ku­tu­jąc z Jaś­kiem czy sta­ry Land Rover czy sta­ry Mercedes‑G jest lep­szym pojaz­dem na wypra­wy… Jest też pierw­szy do wypraw odkryw­czych i musi zba­dać do koń­ca każ­de wąskie przej­ście pod­ziem­ne (jeśli Jasiek idzie przed nim…).

Zmia­na sce­ne­rii. Po dłu­gim stu­dio­wa­niu map zde­cy­do­wa­li­śmy się prze­nieść z wybrze­ża do pasma gór­skie­go Tau­rus odda­lo­ne­go zale­d­wie 90 km od morza. Dro­ga pro­wa­dzi­ła nas sta­rą bru­ko­wa­ną dro­gą han­dlo­wą dla kara­wan aż dotar­li­smy do jało­we­go, stro­me­go i prze­pięk­ne­go gór­skie­go świa­ta. Cie­ka­we, jak nasz nastrój popra­wiał się z każ­dym metrem poko­na­nej wyso­ko­ści. W sze­ro­kiej niec­ce na pra­wie 2000 m n.p.m. zało­ży­li­śmy noc­ny obóz, ode­tchnę­li­śmy, odży­li­śmy a w nocy i nie­zmą­co­nej ciszy podzi­wia­li­śmy wspa­nia­łe roz­gwież­dżo­ne nie­bo. Anto­nia zasnę­ła natych­miast, a Leo kwi­cząc ze szczę­ścia, że się nie poci i szczę­śli­wy wtu­lił się w koc. Cóż za cudow­ną moc mają góry. W kolej­nych dniach wędru­je­my i prze­mie­rza­my Fre­dem pła­sko­wyż, spo­ty­ka­my samot­nych paste­rzy, któ­rzy chi­cho­czą patrząc, jak przy­go­to­wu­je­my sma­żo­ne ziem­nia­ki, a tak­że odwie­dza­my gigan­tycz­ną jaski­nię kra­so­wą (Tinaz­te­pe), któ­rą Rein­hold Mes­sner i Jacqu­es-Ives Couste­au wspól­nie odkry­li w latach 70. Jej roz­miar zapie­ra dech w piersiach…

Powo­li opusz­cza­my ten nie­go­ścin­ny, jało­wy choć zachwy­ca­ją­cy kra­jo­braz kra­so­wy i zbli­ża­my się do wul­ka­nicz­ne­go kra­jo­bra­zu Kapa­do­cji. W oko­li­cach Göky­ur­tu spę­dza­my noc na publicz­nym tere­nie pik­ni­ko­wym pośrod­ku gór i spo­ty­ka­my rodzi­ny Mesu­at i Ahme­ta (bra­cia). Już któ­ryś raz z rzę­du doświad­cza­my wiel­kiej gościn­no­ści turec­kiej i wspól­nej kola­cji. Histo­rie życia wymie­nia­my ręka­mi, noga­mi i tłu­ma­czem w google. Przyj­mu­je­my też ich zapro­sze­nie i nie­co póź­niej odwie­dza­my obie rodzi­ny w domu w Konyi. Daje nam to bez­po­śred­ni, eks­cy­tu­ją­cy wgląd w życie dużej turec­kiej rodzi­ny. Jeste­śmy obda­ro­wa­ni wiel­kim cie­płem i pre­zen­ta­mi, a mamy nie­wie­le wię­cej do zaofe­ro­wa­nia niż nasz uśmiech.

Po Konyi mamy w pro­gra­mie lek­cje z wul­ka­ni­zmu. Dzię­ki napę­do­wi na 4 koła FRED wyniósł nas na pra­wie 2300 m wyso­ko­ści i gigan­tycz­ny kra­ter stra­to­wul­ka­nu Kara­dag, któ­ry okrą­ża­li­śmy a w któ­rym dziś spo­koj­nie pasą się owce. Kon­ty­nu­uje­my podróż przez suchy, fascy­nu­ją­cy wul­ka­nicz­ny kra­jo­braz, mija­jąc wyso­ki na 3300 m Hasan-Dagi, opusz­czo­ne wio­ski i bied­ne osa­dy. W Seli­me docie­ra­my następ­nie do doli­ny Ihla­ra, jed­ne­go z wie­lu wąwo­zów tufo­wych w regio­nie z wyku­ty­mi jaski­nia­mi. W kolej­nych dniach wędru­je­my i eks­plo­ru­je­my te histo­rycz­nie i geo­lo­gicz­nie uni­kal­ne kra­jo­bra­zy i cza­sa­mi nie nadą­ża­my z łado­wa­niem bate­rii lata­rek, tak wie­le jaskiń, tune­li, skal­nych kościo­łów i pod­ziem­nych miast moż­na odkryć poza utar­ty­mi tury­stycz­ny­mi ścież­ka­mi. Spę­dza­my też parę dni na kem­pin­gu w pobli­żu Göre­me w ser­cu Kapa­do­cji, aby wziąć głę­bo­ki oddech, pod­su­mo­wać, a przede wszyst­kim zapla­no­wać co dalej.

A pla­no­wa­nie jest teraz waż­ne. Nasza 90-dnio­wa wiza tury­stycz­na wyga­śnie za nie­ca­ły mie­siąc. Po tym cza­sie nie może­my wje­chać do Tur­cji przez następ­ne 180 dni bez pozwo­le­nia na pobyt. Gra­ni­ce pań­stwo­we z Ira­nem, a ostat­nio tak­że z Gru­zją są zamknię­te. Tak więc ist­nie­ją tyl­ko dwie moż­li­wo­ści — ubie­ga­nia się o pozwo­le­nie na pobyt w Tur­cji lub powro­tu do Buł­ga­rii — bo gra­ni­ca jest tu nadal otwar­ta. Nie jeste­śmy cał­kiem sami w tych roz­wa­ża­niach. Na kem­pin­gu – któ­ry w sezo­nie jest kom­plet­nie peł­ny – są oprócz nas tyl­ko 2 – 3 inne oso­by. Wśród nich są Holen­drzy, któ­rzy począt­kiem tego roku wyru­szy­li moto­cy­kla­mi na Jedwab­ny Szlak. Praw­do­po­dob­nie wró­cą do Gre­cji przez Buł­ga­rię, popra­cu­ją tam przez zimę, a potem zde­cy­du­ją co dalej. Pozo­sta­li goście to bar­dzo sym­pa­tycz­na star­sza para Niem­ców, któ­ra parę lat temu zna­la­zła swój dru­gi dom w Tur­cji. Mają dużo kon­tak­tów i na szczę­ście od razu zgo­dzi­li się pomóc nam z wnio­skiem o zezwo­le­nie na pobyt. Bo ta opcja wyda­je się obec­nie dla nas naj­lep­szą alter­na­ty­wą — prze­zi­mo­wać w Tur­cji i cze­kać na ponow­ne otwar­cie gra­nic wschod­nich (miej­my nadzie­ję, że wkrótce!).

Tak więc powo­li znów wra­ca­my na wybrze­że, do mia­stecz­ka Kas, aby tam z dużą daw­ką cie­pli­wo­ści i ufno­ści pogrą­żyć się w biu­ro­kra­tycz­nych czyn­no­ściach wizo­wych. Dro­ga pro­wa­dzi nas obok słyn­ne­go kara­wan­se­ra­ju Sul­tan­ha­ni, gigan­tycz­ne­go, głę­bo­kie­go na 170 m pio­no­we­go komi­na kra­so­we­go wypeł­nio­ne­go wodą i przez burzę pia­sko­wą. Raz jesz­cze podą­ża­my za sekret­nym wezwa­niem Mevla­ny i odpo­czy­wa­my w Konyi. Tutaj przez cały dzień zwie­dza­my genial­ne „Konya Scien­ce Cen­ter”, rodzaj świą­ty­ni nauki dla dzie­ci i doro­słych, któ­ra nas wszyst­kich zafa­scy­no­wa­ła. Pro­ble­my z dopły­wem ole­ju napę­do­we­go do sil­ni­ka dopro­wa­dza­ją nas do lokal­nej dziel­ni­cy warsz­ta­to­wej, gdzie Jani zama­wia i insta­lu­je nowy filtr i pom­pę. Tutaj też znów pozna­je­my wspa­nia­łych, pomoc­nych ludzi. Teraz sto­imy wyso­ko nad Konyą i tęsk­nie spo­glą­da­my na wschód, zanim znów na jakiś czas wró­ci­my na zachód…

Zoba­czy­my, co przy­nio­są nad­cho­dzą­ce tygo­dnie i gdzie wylą­du­je­my. W każ­dym razie powo­li zna­leź­li­śmy w nas rytm podróż­ny, więc pra­wie nie ma zna­cze­nia, w któ­rym kie­run­ku będzie nasz kno­ry­zont. Naj­waż­niej­sze, żeby­śmy byli „w drodze”!

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

•